Zdrowy i odpowiednio długi sen jest niezbędny naszemu organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Bezsenność (ang. insomnia) to patofizjologiczny stan, związany z niesatysfakcjonującą jakością oraz ilością snu. Na pewnym etapie życia dotyka prawdopodobnie każdego z nas.
Objawy towarzyszące bezsenności
– problem z zaśnięciem
– budzenie się ze snu w trakcie nocy
– zbyt wczesne budzenie się
– poczucie niewyspania, mimo pozornie odpowiedniej jakości snu
Osoba, która cierpi na bezsenność może odczuwać również lęk, przygnębienie, apatię oraz zmęczenie w ciągu dnia. Ponadto, mogą pojawić się worki pod oczami i przekrwienie spojówek, a także spadek libido.
Jakie są przyczyny powstawania bezsenności?
Bezsenność krótkotrwałaktóra trwa do dwóch tygodni, najczęściej dotyczy osób, które przechodzą w danym momencie zmiany i wydarzenia wywołujące stresNależą do nich między innymi: zawarcie związku małżeńskiego, przeprowadzka, zmiana pracy, ważny egzamin, czy też śmierć bliskiej osoby. Ponadto, osoby podróżujące narażone są na bezsenność związaną ze zmianą strefy czasowej (tzw.jet lag).
Jeśli bezsenność utrzymuje się przez dłuższy czas, nazywana jest przewlekłą. Może dotyczyć osób, które cierpią na depresję, ADHD, zespół niespokojnych nóg, bądź zażywających środki psychoaktywne. Niektóre leki (np. piracetam, pseudoefedryna, nicergolina, prednizolon) mogą również wywoływać zaburzenia snu w trakcie ich stosowania. Z kolei, uzależnienie od leków nasennych (benzodiazepin, imidazopirydyn) może paradoksalnie przyczynić się do utrwalenia bezsenności. Do innych przyczyn należą : chroniczny ból, przewlekły stres, koszmary senne, praca zmianowa, brak odpowiednich warunków do spania (hałas, światło, zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura), spożywanie alkoholu (działanie moczopędne), kofeiny i obfitych posiłków oraz wykonywanie ćwiczeń fizycznych tuż przed snem.
Jak leczyć bezsenność?
Przede wszystkim powinniśmy spróbować znaleźć przyczynę, która wywołuje u nas bezsenność i postarać się ją wyeliminować. Jeśli jest to niemożliwe, na początku spróbujmy domowych i naturalnych sposobów, do których należy między innymi: regularny wysiłek fizyczny w ciągu dnia oraz ćwiczenia medytacyjne, słuchanie muzyki relaksacyjnej, ciepłe kąpiele z dodatkiem olejków eterycznych (np. lawendowego, różanego, ylang ylang), usunięcie z sypialni urządzeń elektronicznych (radio, telewizor) i zadbanie o odpowiednie warunki do snu (przewietrzenie pokoju, wyciszenie sprzętów, które mogą wywoływać hałas). Ponadto, w aptece dostępne są różne preparaty poprawiające jakość snu na bazie wyciągów roślinnych (np. korzeń kozłka lekarskiego, kwiatostany głogu, liść melisy, ziele męczennicy, szyszki chmielu), które mogą pomóc nam zadbać o komfort snu. Poza tym, w przypadku zespołu jet lag oraz pracy zmianowej można spróbować zastosować syntetyczną melatoninę, która fizjologicznie produkowana jest głównie w szyszynce i reguluje nasz rytm dobowy – szczyt jej wydzielania przypada na noc, dlatego ważne jest, aby spać w ciemności.
Jeśli te sposoby zawiodą, powinniśmy udać się po pomoc do lekarza, najlepiej psychiatry, który zdiagnozuje nasz stan i w razie potrzeby wypisze receptę na odpowiednie środki. W lżejszych przypadkach, stosowane są leki przeciwhistaminowe (difenhydramina, hydroksyzyna) o działaniu sedacyjnym. Natomiast leki z grupy imidazopirydyn (zolpidem, zopiklon, zaleplon) i pochodne benzodiazepin (estazolam, midazolam, nitrazepam, temazepam) dają pewny i niemal natychmiastowy efekt, przeznaczone są jednak jedynie do krótkotrwałego stosowania (maksymalnie do dwóch tygodni, gdyż mają silne działanie uzależniające oraz generują wiele działań niepożądanych (m.in.paradoksalna agresja i pobudzenie, ryzyko upadków, nadmierna senność – szczególnie niebezpieczna w przypadku kierowców). Odstawianie leku nie powinno być nagłe i skonsultowane z lekarzem, gdyż prowadzi do powstania syndromu odstawiennego i pogorszenia stanu chorego.
