Enkodery są urządzeniami przy zastosowaniu których możliwa staje się zamiana ruchu obrotowego na elektryczne sygnały. Dzięki temu można bardzo precyzyjnie określić pozycję kątową, ilość obrotów czy wielkość przesunięcia. Enkodery to bardzo precyzyjnie działające urządzenia, nic więc dziwnego, że znajdują swoje coraz powszechniejsze zastosowanie w przemyśle we wszelkiego rodzaju aplikacjach, maszynach czy liniach produkcyjnych.

Enkodery – w jakim sposób można je podzielić?

Mając na uwadze sposób pomiaru, enkodery można podzielić na następujące grupy:

• enkodery inkrementalne (nazywane również przetwornikami obrotowo – impulsowymi),
• enkodery absolutne (nazywane również przetwornikami obrotowo – kodowymi).

Enkodery inkrementalne (nazywane również przyrostowymi)

Charakterystyczną cechą enkoderów inkrementalnych jest fakt, że generują one na wyjściu impulsy (czyli w tym przypadku przyrosty kątowe), które odpowiadają ruchowi obrotowemu. W tym przypadku warto również mieć na uwadze, że każdemu przesunięciu kątowemu przyporządkowana jest konkretna liczba impulsów wyjściowych – w przypadku tego rodzaju urządzenia jest to stała i niezmienna zasada.

Jednym z najważniejszych parametrów charakteryzujących enkodery inkrementalne jest rozdzielczość. To właśnie ten, a nie inny parametr decyduje o tym, jaka liczba impulsów wyjściowych odpowiada danemu przesunięciu. W tym przypadku oczywistym faktem jest, że im większa jest rozdzielczość, tym przesunięcia kątowe będą mniejsze w wykonywanych pomiarach. W przypadku tego urządzenia pomiar dokonywany jest poprzez zliczanie kresek na obracającej się tarczy, znajdującej się pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem (czyli pomiędzy źródłem światła a fototranzystorem). W konstrukcji tego typu enkoderów dąży się przede wszystkim do tego, by możliwe było pozyskanie jak najwyższej ilości działek na obrót, nie zwiększając jednak przy tym w żadnym stopniu gabarytów urządzenia.
Warto także wiedzieć, że enkoder inkrementalny nie pamięta aktualnego położenia, dlatego też w tym przypadku niezbędne jest zakodowanie w urządzeniu pozycji bazowej, zawsze po załączeniu zasilania. Do tego celu najlepiej wykorzystać wyłącznik krańcowy lub czujnik indukcyjny.

Enkodery absolutne

Enkodery absolutne są urządzeniami, przy pomocy których pozycja na osi określana jest w oparciu o odczyt cyfrowego kodu znajdującego się na tarczy urządzenia. Choć zasada działania jest nieco odmienna, to w rzeczywistości budowa enkodera absolutnego i enkodera inkrementalnego jest niemal identyczna.

Enkodery absolutne dzieli się na:

• jednoobrotowe,
• wieloobrotowe.

Enkodery absolutne charakteryzują się zdolnością do zapamiętywania swojej aktualnej pozycji nawet jeśli odłączone zostanie od nich źródło zasilania.

Enkodery optyczne i magnetyczne

Dostępne na rynku enkodery można podzielić na te optyczne i magnetyczne, przy czym największa popularnością cieszą się zdecydowanie te drugie. Dzieje się tak między innymi dlatego, że niezawodnie są w stanie pracować one nawet w skrajnie trudnych warunkach środowiskowych.